Studiuesit nga Universiteti i Turkuu (Finlandë), artikulli i të cilëve u botua në revistën JAMA Netëork Open, zgjodhën 72 familje të reja të përbëra nga babai, nëna dhe të porsalindurit. Prindërit ishin rreth 30 vjeç kur lindi fëmija. Shkencëtarët intervistuan babanë dhe nënën për fëmijërinë e tyre, nëse ata kishin përjetuar trauma në fëmijërin e tyre, dhe gjithashtu skanuan trurin e fëmijëve kur ata ishin disa javësh. Doli se te të porsalindurit, baballarët e të cilëve, kishin pasurë një fëmijëri traumatike, formimi i strukturës së lëndës së bardhë të trurit…
Category: RRITJA
Çfarë duhet pasur parasysh adoleshentet kur shohin menstruacionet për herë të parë?
Ju keni kaluar një nga pragjet e rëndësishme në jetën tuaj, urime! Është e natyrshme të keni pyetje në mendjen tuaj. Menstruacioni mund të mos jetë diçka për të cilën na pëlqen të flasim. Megjithatë, çdo ditë është dita e menstruacioneve për rreth 800 milionë njerëz në botë. Nuk ka të keqe të flasësh pak për një gjendje krejtësisht natyrale që është kaq e zakonshme, dhe të ndihmon! Nëse ka ardhur ajo ditë dhe keni filluar të keni menstruacione, duhet të dini disa pika të vogla. Qëndroni të qetë…
GJËRA QË NDRYSHOJNË PËRGJITHMONË ME HUMBJEN (vdekjen) E PRINDËRVE
Kupton që nuk je më fëmijë. Sado vjeç të jesh, nuk je më fëmija i dikujt. Ai që ju do pa kushte nuk jeton më. Shpesh nuk jemi as të vetëdijshëm se prindërit tanë janë njerëz krejt të zakonshëm me dobësi të zakonshme, derisa bëhet tepër vonë. Ne rritemi dhe i shikojmë gjithmonë si njerëz të pathyeshëm. Duam të ikim, të largohemi nga foleja e familjes me një bindje se nuk mund t’u ndodhë asgjë, se do të na presin gjithmonë në shtëpi… Me kalimin e kohës, ata plaken dhe…
Kështu ishte dikur…
Unë jam rritur në vitet tetëdhjetë dhe nëntëdhjetë… Shkonim në shkollë dhe ktheheshim me shokët. Ndërsa mami dhe babi punonin, gjyshërit apo fqinjët kujdeseshin për ne. Darka ishte në shtatë e gjysmë, darkat ishin gjithmonë në shtëpi, ne nuk shkonim kurrë në restorant. Në orën 7 ishte një nga karikaturat, Tom dhe Jerry, Popeye dhe Oliva, Pink Panther ose ai zogu vrapues – vek-ëink… dhe pastaj disa lojëra të tjera dhe pastaj shkonim në gjumë. Çelësi i shtëpisë ishte gjithmonë nën rrogoz, nuk kishte vjedhje. Rrobat bliheshin gjithmonë një ose…
Si duhet ta vëmë fëmijën në gjumë?
Edhe pse shumica e ekspertëve paralajmërojnë prindërit që të mos e vendosin fëmijën në gjumë në krahë sepse nuk do ta heqin dot këtë zakon më vonë, kur bëhet fjalë për foshnjat më të vogla se 4 muajsh nuk ka asgjë të keqe. Një paralajmërim që shumica e prindërve dëgjojnë vazhdimisht është të mos e vendosni fëmijën të flejë duke e mbajtur në krahë sepse do të mësohen kështu dhe nuk do të mund ta vëni në gjumë ndryshe. Por kur bëhet fjalë për foshnjat e vogla, nuk ka asgjë…
Kur t’i shponi veshët vajzës tuaj?
Ka disa rregulla bazë kur bëhet fjalë për shpimin e veshëve të një fëmije të vogël, por pavarësisht se kur shpohen veshët – është e rëndësishme të ndiqni këto udhëzime. Udhëzimet aktuale nga Akademia Amerikane e Pediatrisë këshillojnë prindërit që të presin për të shpuar veshët e fëmijës së tyre derisa fëmija të rritet mjaftueshëm për të marrë vendimin vetë. Këto udhëzime kanë të bëjnë më shumë me fuqizimin e fëmijëve sesa me sigurinë. Megjithatë, shumë kultura preferojnë t’u shpohen veshët e fëmijëve sapo të lindin, gjë që është një…
DËSHIRONI QE TRURI I FËMIJËS TUAJ TË ZHVILLOHET?
Nëse do të më duhej të përdorja një fjalë për të përshkruar gabimin më të zakonshëm që bëjnë prindërit sot, do të thosha mbrojtje e tepërt e fëmijës. Sigurisht, prindërit e bëjnë këtë nga dashuria e madhe, por duhet ditur kufiri ndërmjet mbrojtjes dhe mbrojtjes së tepërt. Fëmija si organizëm biologjik duhet të zhvillohet, të dalë në shi, në erë dhe në diell, edhe të bjerë, ndoshta edhe t’i lëndoj bërrylat dhe gjunjët. Megjithatë, ju keni prindër që nuk e lënë fëmijën të bjerë. Kjo është pikërisht mbimbrojtja e tëpërt…
E vërtetuar: prekja ndikon në të dhënat gjenetike të fëmijës
Përqafimet, puthjet, mbajtja e duarve dhe butësia që prindërit u japin fëmijëve të tyre nuk u japin atyre vetëm një ndjenjë sigurie, ngrohtësie dhe dashurie. Shkencëtarët vërtetojnë se përqafimet mund të prekin edhe vetë qelizat dhe ky efekt zgjat me vite. Pse është prekja kaq e rëndësishme? Që në momentin e parë që një fëmijë i vogël vjen në jetë, prekja e prindërve është një aspekt i rëndësishëm kujdesi për çdo të porsalindur. Shëndeti i një foshnje varet shumë nga dashuria që ai merr nëpërmjet kontaktit nga njerëzit e tjerë.…
Gjashtë mënyra se si t’i largojmë fëmijët nga përdorimi i teknologjisë
Shumica e prindërve mbajnë fajin më të madh për faktin se fëmijët kalojnë shumë kohë para ekraneve, kryesisht në celularë. Hulumtimet tronditëse kanë treguar se mosha e dhjetëvjeçarëve humbasin tetë deri në nëntë orë gjumë në javë, që është e barabartë me një natë të tërë, sepse ata nuk mund të ndahen nga rrjetet sociale dhe si shkak i kësaj gjendje rritet rreziku për ankth tek kjo moshë. Hulumtimi u krye nga Dr. John Shau i Universitetit De Montfort dhe shqyrtoi rolin e përdorimit të mediave sociale dhe cilësinë e…
Rëndësia e puzzle për zhvillimin e fëmijëve
Shkruan: Pukjana Geci Psikologe dhe Terapiste Materialet e lojës janë mjetet më të vlefshme për stimulimin inteligjencës, zhvillimin e imagjinatës, shqisave, emocioneve, zhvillimin fizik dhe social. Sipas studimeve, të luash është të mësosh. Fëmijët mësojnë duke luajtur. Rëndësia e lojës në fëmijërinë e hershme nuk mund të nënvlerësohet sepse loja është thelbësore për rritjen e një fëmije. Vitet e para të jetës njihen si eksploruese ku fëmijët janë kuriozë dhe kanë një imagjinatë më të zhvilluar. Gjatë kësaj periudhe, fëmijët kanë nevojë për materiale edukative stimuluese. Kur mendojmë për…
Cilat janë shenjat e para të pubertetit tek vajzat?
Puberteti shpesh fillon më herët nga sa mendojnë prindërit, veçanërisht për vajzat. Njohurit rreth këtij procesi do t’ju bëjnë më të vetëdijshëm për ndryshimet fizike të cilat ndodhin tek vajzat. Pasi të dini se cilat janë këto ndryshime, do të jetë më e lehtë ta ndihmoni vajzën tuaj t’i përballojë ato. Nuk është vetëm cikli menstrual shenjë e pubertetit, më poshtë do t’i cekim shenjat tjerta të cilat tregojnë për ndryshime fizike. Rritja e gjoksit Vajzat zakonisht hyjnë në pubertet midis moshës 8 dhe 13 vjeç. Shenja më e hershme…
Çfarë janë “Dhëmbët e peshkaqenit” tek fëmijët?
Shkruan: Dr Manushaqe Veliu Specialiste e Pedodoncisë dhe Stomatologjisë Preventive A e dini se dhëmbët e peshkaqenit janë të vendosur në rreshta? Ashtu si peshkaqeni, fëmijët mund të zhvillojnë dy rreshta dhëmbësh. Një rresht dhëmbë të qumështit dhe një rresht dhëmbë të përhershëm. Si fenomen zhvillohet në dhëmbët prerës qendror te nofullës së poshtme kurse më rrallë ndodh ne nofullën e sipërme),tek fëmijët e moshës 5-7 vjeç. Rritja e nofullës dhe lëvizja natyrale e gjuhës do ta shtyej dhëmbin prerës qendror të përhershëm përsëri në pozicionin e duhur,pasi…
Një nënë përshkruan trurin e djalit të saj në fillimet e pubertetit. Është një lexim i domosdoshëm për të gjithë prindërit.
Annie Reneau “Ndonjëherë ndihem shumë i zemëruar dhe nuk e di pse.” Gjithçka illoi me një pyetje të thjeshtë dhe të sinqertë nga një nënë e një djali 11-vjeçar. Një nënë anonime postoi një pyetje në Quora, një faqe interneti ku njerëzit mund të bëjnë pyetje dhe njerëzit e tjerë mund t’u përgjigjen atyre. Kjo nënë ka shkruar: “Si t’i them djalit tim të mrekullueshëm 11 vjeçar, (në një mënyrë që nuk do ta rrënojë), se mënyra se si ka filluar të flasë me mua (me mungesë respekti) më…
Djersitja te fëmijët
Shkruan: Dr Ismail Lutolli Specialist Pediatër Subspecialist Dietolog-Nutricionist Djalit tim ia ndërroj rrobat e brendshme disa herë gjatë natës, a është normale? Si ta vendosi për të fjetur, vajza ime bëhet qull nga djersët, çfarë të bëjë? Kurrë si ndalen djersët, nga se vuan fëmija im? Djersitja tek fëmijët, në krahasim me të rriturit nuk është një proces që prindërit e vejnë re menjëherë. Kjo për arsyen e thjeshtë, se djersa e fëmijëve nuk mban aromë dhe se prindërit në fillim preokupohen më shumë gjëra dhe nuk e kanë vëmendjen te…
Hemangioma te fëmijët e vegjël – rreziku!
Shkruan: Dr Ismail Lutolli Specialist Pediatër Subspecialist Hematolog – Onkolog Kur prindërit shohin për herë të parë një hemangiomë të fëmija i tyre, ndihen të frikësuar dhe brenda vetes kanë shumë pyetje. Me kalimin e kohës hemangioma avancon duke u rritur dhe brenga bëhet edhe më e madhe. Në fakt, hemangioma nuk është sëmundje e tmerrshme sa duket. Kjo nuk është një sëmundje fatale, gjëja më e rëndësishme është diagnostikimi dhe të fillojë trajtimi. Hemangioma është tumori më i shpeshtë beninje i kokës dhe qafës, i cili shfaqet në moshën…